Mantarlar saymakla bitmeyecek kadar fazla türe sahiptir. Şimdi mantar türlerini genel hatlarıyla tanıyalım. Aşağıda ana başlıklar ve kısa özetiyle mantar türlerini anlatmaya çalıştık. Mantarlar genelde çok hücrelidirler, klorofil taşımazlar, besinlerini dış ortamdan hazır olarak alırlar. Çürükçül, parazit ya da mutualist yaşarlar. Çürükçül yaşayanlar madde döngüsünde önemli rol oynarlar. Yaşamak için genelde nemli bölgeleri tercih ederler. Gerçek anlamda kök, gövde ve yaprakları yoktur. Hücre duvarı kitinden yapılmış olup, depo polisakkariti glikojendir.
- Üremelerinde eşeyli ve eşeysiz üreme birbirini takip eder, (metagenez).
- Çoğalmayı sağlayan spor, spor keselerinde meydana gelir.
- Etrafa dağılan sporlar uygun koşullarda çimlenerek hifleri, hifler miselleri, misellerde biraraya gelerek tallusu oluşturur. (Bir hücrelilerde lıif bulunmaz).
- Miseller ekzositozla enzimlerini dış ortama vererek besinleri dış ortamda sindirirler.
- Mantarların çoğu insan sağlığı ve beslenmesi açısından önemlidir.
- Bl, B7, B12 vitaminlerinin, antibiyotiklerin ve ilaçların üretilmesinde kullanılırlar.
- Ekmeğin kabarmasında, bira ve şarabın üretilmesinde mantarlardan faydalanılır.
- Aynı zamanda kalsiyum, demir, bakır, fosfor ve potasyum mineralleri bakımından zengindir.
Maya mantarları:
- Tek hücrelidirler
- Bitki özsuyu ve hayvan doku sıvıları dahil sıvı yada nemli ortamlarda yaşarlar.
- Eşeysiz olarak bölünme yada tomurcuklanma ile ürerler.
- Hifleri yoktur
- Hamurun kabarmasında ve bira üretiminde kullanılırlar.
- B vitamini bakımından zengindirler.
Bitki ve hayvan doku sıvılarında ve nemli yerlerde yaşar. Oksijenli ve oksijensiz solunum yaparlar. Oksijensiz solunum yapanlar fermantasyon olayını gerçekleştirirler. Eşeyli ve eşeysiz ürer. Eşeysiz üreyenler tomurcuklanma yoluyla çoğalırlar.
Örneğin:
Hamurun kabarmasını sağlayan: Hamur mayası
Alkol oluşmasını sağlayan: Bira Mayası (Fermantasyon)
Şapkalı mantarlar:
Yeryüzünde en geniş yayılım alanına sahip mantar cinsidir. Besin olarak tüketilir. İlaç yapımında kullanılır. Zehirli ve zehirsiz türleri vardır.
Ağaç altlarında, çayırlarda yetişen dış görünümü şemsiye gibi olan mantarlardır. Hifleri bölmelidir.
- Spor kesesi bazidium adını alır.
- Spor keseleri şapkanın altında bulunan lamelerde yerleşmiştir.
- Zehirli yada zehirsiz olabilirler.
- Protein, demir, bakır, fosfor ve vitamin açısından zengindirler.
- Zehirli mantarlar genelde yendikten 8 saat sonra etkilerini dışa vururlar.
- Şiddetli vakalarda karaciğer ve böbreklerin işlevini yitirmesi sonucu ölüm meydana gelebilir.
Birçok yabani mantar doğadan toplanıp yenebilir ve çoğunun kültür türlerinden daha lezzetli olduğu söylenir: Fakat doğal yetişmiş mantarları toplayan kişi bu konuda uzman olmadığı takdirde zehirlenme ve ölümlerle karşılaşılabilir. Çünkü bazı mantarların çok küçük bir miktarı bile insanı öldürecek kadar zehirlidir. Zehirli mantarları zehirsizlerden ayırmak için genel bir kural yoktur.
Yenebilen ve zehirli, mantarlar yan yana yetişebilirler. Bazı yenebilen ve zehirli türler birbirine o kadar benzer ki bunu ancak bir mantar bilimci ayırt edebilir. Zehirli mantarların tadı yenebilen mantarlarınkinden farklı değildir. Etinin rengi, kokusu ve tadı ile bir mantarın zehirli olup olmadığı anlaşılamaz.
Küf mantarları:
Besinlerin üzerinde küf oluşturarak besinlerin bozulmasına neden olur.
Organik madde artıklarını çürüterek yaşarlar.
- Ürettikleri sporlar salça, ekmek vb besinlerin küflenmesine neden olurlar
- Hiflerde enine çeper nadiren gözlediğinden sitoplazmaları çok çekirdeklidir.
- Çürükçül ve parazit olarak yaşarlar.
- Besinleri ve yaşam alanlarını korumak için antibiyotik yada mikotoksin adı verilen zehirli bileşikleri üretirler.
- Parazit yaşayanları bebeklerde pamukçuk hastalığına yol açarlar
Bu mantar çeşitleri saprofit (ayrıştırıcı) olarak beslenirler. Vitamin ve antibiyotik elde edilmesinde kullanılırlar. Keza dünyanın ilk antibiyotiği olan penisilin, peynir küfünden elde edilmiştir.
Örnek:
Peynir Küfü, Ekmek küfü
